Ic-verpleegkundige Linda ziet coronapatiënten die spijt hebben: ‘Hij moest huilen en bood excuses aan’

De appjes met ‘wie kan er vannacht werken?’ en ‘komend weekend hebben we wéér avonddiensten open’ volgen elkaar steeds sneller op. Hoewel De Roos met haar 25 jaar ervaring als verpleegkundige op de intensive care heel wat stormen voorbij heeft zien komen, kerft elk appje een barstje in haar sterke pantser. 

Een week geleden zegde ze dit interview toe en waren we welkom bij haar thuis. Maar een week later ziet de wereld er voor De Roos anders uit: er is weer een speciale covid-ic geopend in het UMC Utrecht, De Roos werkt extra. Ze wil haar energie sparen en praat liever telefonisch.

„Naast covidzorg zijn we ook nog gewoon een traumacentrum. Als er een drenkeling binnenkomt of iemand die een groot verkeersongeluk gehad heeft, moet er een bed komen. Soms wordt er ‘gewoon’ een bed bijgeschoven en werken we extra. Mijn teamleider bijvoorbeeld draaide afgelopen weekend een extra nacht om meer patiënten te kunnen helpen.”

Niet gevaccineerd

De situatie lijkt verdacht veel op die van een jaar geleden, maar is toch anders, zegt De Roos. „Het is wat iedereen weet; we zien vooral niet-gevaccineerden.” Of een patiënt de veel besproken prik wel of niet heeft gehad, ziet De Roos in de voor haar nodige gegevens van de patiënt. 

Er zitten veel nuances aan niet-vac­ci­ne­ren. Maar als je het niet doet, leef dan wel de basisregels na, doe er alles aan om anderen niet te besmetten

Ze zou liever hebben dat dat niet het geval was. „Uiteindelijk maakt het voor de zorg die ik lever niet uit wat iemands overtuiging is. Ik heb een eed afgelegd dat ik voor iedereen zorg, doe net zo hard mijn best voor iemand die niet gevaccineerd is. Dat is niet nieuw: ik kan nog tien patiënten noemen die op de ic liggen door eigen toedoen. Iemand die met alcohol op achter het stuur kroop en zich halfdood rijdt, mensen die door blijven roken ook al zijn er keer op keer vaten dichtgeslibd.”

,,Het verschil is dat het omgooien van zo’n levensstijl moeilijker is dan de crisis remmen door een vaccin te nemen. Mijn observatie vanuit het ziekenhuis is overduidelijk dat het vaccin werkt. Het beschermt je niet tegen het krijgen van het virus, maar tegen een ziekenhuisopname. Dat er zoveel mensen gevaccineerd zijn maakt de toestroom vele malen kleiner dan hoe het geweest was als er géén vaccins waren. Het is logisch dat het soms door je hoofd schiet dat een ic-opname niet had gehoeven.”

Minder werkbereidheid

De Roos is niet tégen ongevaccineerden, net als ze niet vóór de coronapas is. „Er zitten veel nuances aan niet-vaccineren. Maar als je het niet doet, leef dan wel de basisregels na, doe er alles aan om anderen niet te besmetten. Informeer je als je twijfelt, ga niet bil aan bil in de kerk zitten zingen.”

Ik vind het absurd dat er zoveel achterdocht is dat je denkt: ‘ik ga een avond ic’s bellen

Daarin is er iets veranderd ten opzichte van het begin van de coronatijd. „Toen leek het of Nederland collectief de pandemie wilde aanpakken, we ontvingen cadeaus, iedereen wilde helpen. Nu lijkt de enige verbindende factor het feit dat we er allemaal klaar mee zijn. Patiënten waren eerst blij als ze een bed hadden, ook al was dat bed in Groningen en woonden ze in Limburg; nu worden sommigen boos als ze overgeplaatst moeten worden.”

Onder collega’s is de werkbereidheid minder geworden. „‘Straks lig ík er af’, denk je. Sinds een week vallen er weer collega’s uit door covid. Een groter percentage is uitgevallen door burn-out en fysieke overbelasting; er zijn mensen weggegaan.” Of ze daar zelf aan denkt? Nee, zegt De Roos direct. „Ik vind dit vak veel te mooi. Ik draag iets wezenlijks bij.”

Excuses

De Roos merkt hoe de discussie tussen ongevaccineerd en gevaccineerd ook binnen de ziekenhuismuren komt. „We worden regelmatig gebeld omdat mensen willen horen wat er op de ic ligt. Ik vind het absurd dat er zoveel achterdocht is dat je denkt: ‘ik ga een avond ic’s bellen’.”

Dit merkt De Roos ook bij patiënten. „Pas hadden we een hartstikke zieke patiënt, liggend op de buik. De echtgenoot was ook opgenomen met covid, hun kind pendelde tussen de afdelingen. Toch twijfelde die nog steeds over het vaccin. Dat fascineert me, wat maakt het dat iemand dán nog twijfelt? Kijk eens naar je ouder, die aan een batterij met slangen ligt, kijk eens wat er allemaal aan medicatie ingepompt wordt, je weet ook niet wat daarin zit? Denk aan hoelang zij na hun opname moeten revalideren, omdat spieren afnemen van zo lang liggen.”

Ik heb een eed afgelegd dat ik voor iedereen zorg, doe net zo hard mijn best voor iemand die niet ge­vac­ci­neerd is

Op zo’n moment gaat De Roos het gesprek daarover niet aan. „Ik wil mensen niet het gevoel geven dat het dom is wat ze doen.” Ze ziet ook patiënten die spijt hebben van hun keuze om het vaccin niet eerder te nemen. 

„Een man van in de veertig ging laatst hard achteruit. Toen we de beademingsbuis wilden inbrengen, moest hij huilen. Hij bood z’n excuses aan, zei dat hij dacht dat het wel los zou lopen, dat virus. Uiteindelijk blijft het ook een ver-van-je-bedshow.”

‘Wakker’

Hoewel De Roos nog altijd graag werkt, knaagt het dat er het afgelopen coronajaar vanuit de overheid niks gedaan is om zorgpersoneel te behouden, zegt ze. „Het is raar dat álles wat schaars is duurder wordt, maar dit geldt niet voor verpleegkundigen.” Daarom zorgt ze maar goed voor zichzelf. Ze distantieert zich van social media – volgens haar naast de pandemie een groot probleem.

„Kreeg ik te horen dat ik ‘wakker’ moest worden. Alsof ik niet ‘wakker’ ben, terwijl ik iedere dag op de ic werk. Het is een fascinerende maar griezelige tijd. Ik maak me zorgen over de uitgestelde zorg; hoe gaan we dat ooit weer oplossen? Wat gaat dit veroorzaken in de maatschappij? Hoe gaan wij verpleegkundigen dit volhouden? Moet het niet een keer klappen, omdat we het niet volhouden? Ik leef na wat ik adviseer aan mijn ic-patiënten als zij zich zorgen maken over hun toekomst: leef in het moment, hou het klein. Dus ik ga erop uit, het bos in, knutsel een surprise, neem vitaminen. En ik fiets elke dag opnieuw met een open blik naar het ziekenhuis.”